ارزیابی اقتصادی تحقیقات کشاورزی در ایران؛ مورد چغندرقند

یکی از مهم ترین سیاست های دولت در بخش کشاورزی، سیاست تحقیقات کشاورزی می باشد که یکی از قدیمی ترین عرصه های آن در ایران تحقیقات چغندرقند است. مقاله ی حاضر با تدوین یک متدولوژی مناسب در چارچوب رهیافت مازاد اقتصادی، به ارزیابی بازده اقتصادی و آثار رفاهی تحقیقات چغندرقند می پردازد. مطابق نتایج حاصله، نسبت فایده-هزینه ی این سرمایه گذاری پژوهشی دولت برای دوره ی مورد مطالعه 3/5 و نرخ بازده داخلی آن 7/33 درصد به دست آمد که بیانگر کارایی مطلوب آن در مقایسه با دیگر سرمایه گذاری های دولت می باشد. در بعد توزیع درآمد، حدود 174 درصد فواید نصیب تولیدکنندگان می گردد (74 درصد آن از محل زیان مالیات دهندگان تأمین می شود). بیش از 100 درصد عواید تولیدکنندگان نیز نصیب چغندرکاران روستایی شده بازاررسانان چغندرقند اندکی متضرر می شوند. تحلیل حساسیت نتایج نسبت به مقادیر پارامترها، پایداری آن را تأیید می کند. بر اساس یافته های این مطالعه، دولت که به خاطر نارسایی بازار وارد عرصه گردیده بود اگر چه تقریباً موفق بوده است اما نسبت به سایر دولت ها (چه توسعه یافته و چه روبه توسعه) عملکرد ضعیفی داشته است و نظام تحقیقات کشاورزی کشور نیازمند تحقیقات و نوآوری های نهادی می باشد.